Doğallaştırılmış epistemoloji (W. V. O. Quine tarafından türetilen bir terim), doğal bilimsel yöntemlerin rolünü vurgulayan bilgi teorisiyle ilgili felsefi görüşlerin bir derlemesidir. Bilgiyi çalışmanın bilimsel yöntemlerine yapılan bu ortak vurgu, odağı birçok geleneksel felsefi sorudan uzaklaştırarak bilgi edinmenin ampirik süreçlerine kaydırır.
Doğallaştırılmış
epistemolojide dikkate değer ayrımlar vardır.
·
Yerine koyma natüralizmi, geleneksel
epistemolojinin terk edilmesi ve yerine doğa bilimlerinin metodolojilerinin
getirilmesi gerektiğini savunur.
·
İşbirlikçi natüralizmin genel tezi, geleneksel
epistemolojinin bilişsel bilimlerden edindiğimiz bilgileri kullanarak
araştırmasında yararlanabileceğidir.
·
Maddi natüralizm, bilgi gerçekleri ile doğal
gerçeklerin ileri sürülen eşitliğine odaklanır.
Doğallaştırılmış
epistemolojiye yönelik itirazlar, belirli versiyonların özelliklerinin yanı
sıra genel projenin özelliklerini de hedef almıştır.
Bazı
itirazlar, doğal bilimsel bilginin, kendisi de bir doğa bilimi olan bilişsel
bilim yoluyla elde edilen bilgilerle döngüsel olarak temellendirilemeyeceğini
öne sürüyor. Döngüselliğe yönelik bu itiraz, özellikle katı ikame natüralizmini
hedef alıyordu. Madde natüralizmine yönelik, töz doğa bilimcilerinin tüm bilgi
olgularının doğal olgular olduğu yönündeki tezinin sadece döngüsel olmakla
kalmayıp aynı zamanda belirli gerçekleri barındırmada başarısız olduğunu
savunan benzer zorluklar da vardır.
Diğer
birçok itiralar, doğallaştırılmış yöntemlerin, potansiyel bilginin hangi değer
biçimlerine sahip olduğu veya eksik olduğu hakkındaki soruları yeterince ele alamamasında
hata bulmuşlardır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Naturalized_epistemology
15 Kasım 2023
GERİ (felsefe, TABLO)
