Diferansiyel Geometri (differential geometry)

Diferansiyel geometri, düzgün manifoldlar olarak da bilinen düzgün şekillerin ve düzgün uzayların geometrisini inceleyen bir matematik disiplinidir; diferansiyel hesap, integral hesap, doğrusal cebir ve çoklu doğrusal cebir tekniklerini kullanır.

Alanın kökenleri, antik çağlara kadar uzanan küresel geometri çalışmalarına dayanmaktadır. Aynı zamanda astronomi, Yer'ın jeodezisi ve daha sonra Lobaçevski'nin hiperbolik geometri çalışmasıyla da ilgilidir. Pürüzsüz uzayların en basit örnekleri, üç boyutlu Öklid uzayındaki düzlem ve uzay eğrileri ve yüzeyleridir; bu şekillerin incelenmesi, 18. ve 19. yüzyıllarda modern diferansiyel geometrinin gelişiminin temelini oluşturmuştur. 19. yüzyılın sonlarından bu yana diferansiyel geometri, daha genel olarak diferansiyellenebilir manifoldlardakigeometrik yapılarla ilgilenen bir alan haline geldi.

Bir geometrik yapı, bazı boyut, mesafe, şekil, hacim ve diğer sabitleştirme  kavramlarını tanımlayan yapıdır. Örneğin, Riemann geometrisinde mesafeler ve açılar belirtilir, simplektik geometride hacimler hesaplanabilir, konformal geometride yalnızca açılar belirtilir, ayar teorisinde uzay üzerinde belirli alanlar verilir.

Diferansiyel geometri, herhangi bir ek geometrik yapıya dayanmayan diferansiyellenebilir manifoldların özellikleriyle ilgilenen diferansiyel topoloji ile yakından ilişkilidir ve bazen onu içerdiği kabul edilir.

Diferansiyel geometri aynı zamanda geometrik analiz olarak da bilinen diferansiyel denklemler teorisinin geometrik yönleriyle de ilgilidir.

Diferansiyel geometri matematik ve doğa bilimlerinde uygulama alanı bulur. Diferansiyel geometrinin dili en belirgin şekilde Albert Einstein tarafından genel görelilik teorisinde ve daha sonra fizikçiler tarafından kuantum alan teorisinin ve standart partikül fiziği modelinin geliştirilmesinde kullanıldı. Diferansiyel geometri, fiziğin dışında kimya, ekonomi, mühendislik, kontrol teorisi, bilgisayar grafikleri ve bilgisayar görüntüsü, ve son zamanlarda makine öğreniminde de uygulama alanı bulmaktadır.


(a) Diferansiyel geometri, (b) bir yüzeyin her düzeyindeki normal veya dik, karşılık gelen teğet uçaki olanlar ve bunun koşulları da geçerlidir (a ve b için ref: Britannica.), (c) diferansiyel kalkülüs (Wiki), (d) integral kalkülüs (Wiki), (e) doğrusal cebir (Wiki)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Differential_geometry

22 Ocak 2024

 

GERİ (matematik anasayfa)