Ahlak felsefesinde deontolojik etik (veya deontoloji), bir eylemin ahlakının, eylemin sonuçlarına dayanmaktan ziyade, bir dizi kural ve ilkeye göre o eylemin kendisinin doğru veya yanlış olmasına dayanması gerektiğini söyleyen normatif etik teoridir. Bazen görev, yükümlülük veya kurallara dayalı etik olarak tanımlanır. Deontolojik etik genellikle sonuççuluk, faydacılık, erdem etiği ve pragmatik etik ile tezat oluşturur. Bu terminolojide eylem, sonuçlardan daha önemlidir.
Söz
konusu deontolojik etik sistemine bağlı olarak, ahlaki bir yükümlülük, evrenin
doğasında var olan bir dizi kural (etik doğalcılık), dini hukuk veya bir dizi
kişisel veya kültürel değer (herhangi biri kişisel arzularla çelişebilir) gibi
harici veya dahili bir kaynaktan ortaya çıkabilir.. Deontoloji, esas olarak,
hükümet altında yaşayan insanların, nüfusun uyması için belirlenmiş belirli bir
kurallar dizisine uymalarına izin veren hükümetlerde kullanılır.
Deontolojik
etiğin çok sayıda formülasyonu vardır.
·
Kantçılık: Immanuel Kant'ın etik teorisi birkaç
farklı nedenden dolayı deontolojik olarak kabul edilir.
·
İlahi emir teorisi: Deontologların tümü dindar
olmasa da bazıları, aslında bir eylemin, eğer Tanrı doğru olduğuna hükmetmişse,
doğru olduğunu belirten birbiriyle ilişkili teorilerin bir kümesi olan ilahi
emir teorisine inanır.
·
Ross'un deontolojik çoğulculuğu: W. D. Ross,
Kant'ın etiği monistik deontolojisine itiraz eder. Ross, neyin doğru olduğunu
belirleyen çok sayıda ilkel görev olduğunu iddia ediyor.
·
Çağdaş deontoloji: Çağdaş deontologlar (yani 20.
yüzyılın ilk yarısında doğan bilim adamları) arasında Józef Maria Bocheński,
Thomas Nagel, T. M. Scanlon ve Roger Scruton bulunmaktadır.
·
Deontoloji ve sonuççuluk
o İzin
verilebilir zarar ilkesi: Frances Kamm'ın "İzin Verilebilir Zarar
İlkesi", Kant'ın kategorik buyruğuna büyük ölçüde güvenirken aynı zamanda
ele alınan vaka kararlarımızla tutarlı olan deontolojik bir kısıtlama türetme
çabasıdır.
o Deontolojiyi
sonuççulukla uzlaştırmak: Deontolojiyi sonuççulukla uzlaştırmak için çeşitli
girişimlerde bulunulmuştur.
·
Seküler deontoloji: Sezgiye dayalı deontoloji,
seküler etik içerisinde yer alan bir kavramdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Deontology
20 Kasım 2023
GERİ (felsefe, TABLO)
