Değişmeyen Geometri (noncommutative geometry)

Değişmeyen geometri (NCG), değişmeyen cebirlere geometrik bir yaklaşımla, fonksiyonların değişmeyen cebirleri tarafından lokal olarak bulunan boşlukların (uzaylar) yapılandırılmasıyla ilgili bir matematik dalıdır.

Değişmeyen bir cebir:

·         Çarpımın değişmeli olmadığı, yani xy'nin her zaman yz'ye eşit olmadığı ilişkisel bir cebirdir

·         Temel ikili işlemlerden birinin değişmeli olmadığı cebirsel bir yapıdır

·         Topoloji veya norm gibi ek yapıların, muhtemelen fonksiyonların değişmeyen cebiri tarafından taşınmasına izin veren cebirdir.

Değişmeyen boşluklar hakkında derin bir fikir veren bir yaklaşım operatör cebirleridir (yani, Hilbert uzayındaki sınırlı doğrusal operatörlerin cebirleri).

Belki de değişmeyen bir boşluğun tipik örneklerinden biri, 1980'lerde bu alanın erken gelişiminde kilit rol oynayan ve vektör demetlerinin, bağlantıların, eğriliğin vb. değişmeyen versiyonlarına yol açan ‘değişmeyen tori*’ dir.

(*Matematikte değişmeyen tori, sürekli fonksiyonların cebirini genelleştiren değişmeyen bir cebirler ailesini oluşturur.)

(a) Değişmeyen geometrinin günümüzdeki durumu, (b) q-deformasyonların yardımıyla bulunan değişmeyen geometri, sonlu-boyutlu cebirlere uygulanabilir. (q: sıfır olmayan sayısal bir parametredir) (yararlanılan kaynak: https://arxiv.org/pdf/hep-th/0006167.pdf)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Noncommutative_geometry

13 Aralık 2021

 

GERİ (gravitasyon ve görelilik)
GERİ (genel rölativiteye alternatifler)
GERİ (birleşik alan teorik ve kuantum-mekanik)