de Sitter Uzayı (de Sitter space)

Matematiksel fizikte, n-boyutlu de Sitter uzayı (genellikle dSn olarak kısaltılır), sabit pozitif skaler eğriliğe sahip maksimum simetrik bir Lorentzian manifoldudur. Kanonik Riemann metriği ile bir n-kürenin Lorentzian analoğudur.

de Sitter uzayın ana uygulaması, evrenin gözlemlenen hızlanan genişlemesiyle tutarlı olarak evrenin en basit matematiksel modellerinden biri olan, genel görelilikteki kullanımıdır.

Daha spesifik olarak, de Sitter uzayı, Einstein'ın alan denklemlerinin pozitif kozmolojik sabit L ile maksimum simetrik vakum çözümüdür. (L, pozitif vakum enerji yoğunluğuna ve negatif basınca karşılık gelir.)

Evrenin kendisinin asimptotik olarak de Sitter olduğuna dair kozmolojik kanıtlar vardır, yani karanlık enerjinin hakim olduğu uzak gelecekte de Sitter evreni evrimleşecektir.

de Sitter uzayı ve anti-de Sitter uzayı, Leiden Üniversitesi'nde astronomi profesörü Willem de Sitter'in adını almıştır. Willem de Sitter ve Albert Einstein, 1920'lerde Leiden'de evrenimizin uzay-zaman yapısı üzerinde birlikte çalıştılar. de Sitter uzayı da bağımsız olarak ve yaklaşık aynı zamanda Tullio Levi-Civita tarafından keşfedilmiştir.



(a) Düz bir 5D uzay-zaman içine gömülü bir hiperboloid de Sitter uzay-zaman, (b) de Sitter uzay-zamanın global yapısı, θ = p/2 (https://arxiv.org/pdf/1703.01367.pdf)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/De_Sitter_space

16 Aralık 2021

 

GERİ (makaleler)