Partikül fiziğinde CP ihlali, CP simetrisinin (veya yük-konjugasyon parite simetrisinin) ihlalidir. CP simetrisi; C-simetrisi (yük simetrisi) ve P-simetrisinin (parite simetrisi) kombinasyonudur. CP-simetrisi, uzaysal koordinatları tersine çevrilirken (‘ayna’ veya P simetrisi) bir partikül antipartikülü (C simetrisi) ile değiştirilirse fizik yasalarının aynı olması gerektiğini belirtir.
James Cronin ve Val Fitch, nötral kaonların bozunmasında CP
simetrisinin ihlal edildiğini keşfettiler (1964); bu keşifleri kendilerine 1980
Nobel Fizik Ödülünü kazandırdı.
Dolaylı CP ihlali
1964'te keşfedilen CP ihlali türü, nötral kaonların kendi antipartiküllerinde
(her kuarkın diğerinin antikuarkıyla değiştirildiği) dönüşebileceği gerçeğiyle
bağlantılıydı ve bunun tersi de geçerli olmalıydı; ancak bu dönüşüm her iki
yönde de tam olarak aynı olasılıkla gerçekleşmez; buna dolaylı CP ihlali deniyor.
Dolaylı CP ihlali (Şekil-a):
·
Sadece nötral B bozunur
·
Semileptonik bozunumlarda yük asimetrisi bulunur
·
Acp‘nin Standart Model’de küçük
olması bekleniyor (A: asimetri)
Doğrudan CP İhlali
Birçok araştırmaya rağmen, CERN'deki NA31 deneyinin aynı
nötral kaonların (doğrudan CP ihlali) bozunma prpsesinde CP ihlali için kanıt
önerdiği 1990'lara kadar CP ihlalinin başka hiçbir belirtisi keşfedilemedi.
Doğrudan CP ihlali; iki bozunum genliğinin girişimi
(Şekil-b):
·
Hem nötral ve hem de yüklü B bozunumlarda
meydana gelebilir
·
Bir bozunum için toplam genlik ve onun CP
eşleniği farklı büyüklüklere sahiptir
G (B ® f) ¹ G (`B ®`f )
·
Büyük hadronik belirsizlikler => zor ölçüm
CKM matris elementleri
·
B bozunumlarında beklenen nispeten küçük
asimetriler
31 Ekim 2020
GERİ (terimler)
