Bulanık mantık, değişkenlerin doğruluk değerinin 0 ile 1 arasında herhangi bir gerçek sayı olabileceği çok değerli bir mantık biçimidir. Gerçeğin değerinin tamamen doğru ile tamamen yanlış arasında değişebileceği kısmi gerçek kavramını ele almak için kullanılır. Buna karşılık, Boolean mantığında değişkenlerin doğruluk değerleri yalnızca 0 veya 1 tamsayı değerleri olabilir.
Bulanık mantık terimi, 1965 yılında Azeri bilim adamı Lotfi Zadeh
tarafından bulanık takım teorisi
önerisiyle tanıtıldı. Ancak bulanık mantık 1920'lerden beri sonsuz değerli mantık olarak (özellikle
Łukasiewicz ve Tarski tarafından) incelenmiştir.
Bulanık mantık, insanların kesin olmayan ve sayısal olmayan bilgilere
dayanarak karar verdikleri gözlemlerine dayanır. Bulanık modeller veya takımlar,
belirsizliği ve kesin olmayan bilgileri (dolayısıyla bulanık terimi) temsil
eden matematiksel araçlardır. Bu modeller, belirsiz ve kesinliği olmayan veri
ve bilgileri tanıma, temsil etme, manipüle etme, yorumlama ve kullanma
özelliğine sahiptir.
Bulanık mantık, kontrol teorisinden yapay zekaya kadar birçok alana
uygulanmıştır.
Bulanıklaştırma
Bulanıklaştırma, bir sistemin sayısal girdisini, belirli bir üyelik
derecesine sahip bulanık takımlara atama işlemidir. Bu üyelik derecesi [0,1]
aralığı içinde herhangi bir yerde olabilir. 0 ise değer verilen bulanık takıma
ait değildir ve 1 ise değer tamamen bulanık takıma aittir. 0 ile 1 arasındaki
herhangi bir değer, değerin takıma ait olduğu belirsizlik derecesini temsil
eder. Bu bulanık takımlar tipik olarak kelimelerle tanımlanır; bu nedenle
sistem girdisini bulanık takımlara atayarak, dilbilimsel olarak doğal bir
şekilde akıl yürütebiliriz.
Resimde soğuk, ılık ve sıcak ifadelerinin anlamları bir sıcaklık skalasını
gösteren fonksiyonlarla temsil edilmektedir. Bu skalada bir noktanın üç gerçek değeri vardır (üç fonksiyonun herbiri
için bir tane). Görüntüdeki dikey çizgi, üç okun (gerçek değerleri) ölçtüğü
belirli bir sıcaklığı temsil eder. Kırmızı ok sıfıra işaret ettiğinden, bu sıcaklık,
sıcak deği olarak yorumlanabilir;
yani bu sıcaklık bulanık takım sıcak
içinde sıfır üyeliğe sahiptir. Turuncu ok (0.2'yi gösterir) hafif sıcak ve mavi ok (0.8'i gösterir) oldukça soğuk olarak tanımlayabilir. Dolayısıyla
bu sıcaklık, bulanık takım sıcak için
0.2 üyeliğe ve bulanık takım soğuk
için 0.8 üyeliğe sahiptir. Her bulanık takım için atanan üyelik derecesi,
bulanıklaştırmanın sonucudur.
Bulanık takımlar genellikle üçgen veya yamuk şeklindeki eğrilerle
tanımlanır; çünkü her değer, değerin arttığı bir eğime, değerin 1'e eşit olduğu
bir tepe noktasına (0 veya daha büyük bir uzunluğa sahip olabilir) ve değerin
azaldığı bir eğime sahip olacaktır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Fuzzy_logic
22 Ağustos 2021
