Biyoinformatik (bioinformatics)

Biyoinformatik, özellikle veri kümelerinin büyük ve karmaşık olduğu durumlarda biyolojik verileri anlamaya yönelik yöntemler ve yazılım araçları geliştiren disiplinler arası bir bilim alanıdır. Biyoinformatik, biyolojik verileri analiz etmek ve yorumlamak için biyoloji, kimya, fizik, bilgisayar bilimi, bilgisayar programlama, bilgi mühendisliği, matematik ve istatistikleri kullanır. Daha sonraki veriyi analiz etme ve yorumlama sürecine hesaplamalı biyoloji adı verilir.

Biyolojik sorguların bilgisayar simülasyon analizleri için hesaplamalı, istatistiksel ve bilgisayar programlama teknikleri kullanılmıştır. Bunlar, özellikle genomik alanında, örneğin genlerin ve tek nükleotid polimorfizmlerinin (SNP'ler) tanımlanması gibi yeniden kullanılan spesifik analiz 'boru hatlarını' içerir. Bu boru hatları, hastalığın genetik temelini, benzersiz adaptasyonları, arzu edilen özellikleri (özellikle tarımsal türlerde) veya popülasyonlar arasındaki farklılıkları daha iyi anlamak için kullanılır. Biyoinformatik ayrıca nükleik asit ve protein dizilerindeki organizasyonel prensipleri anlamaya çalışan proteomikleri de kapsar.

Görüntü ve sinyal işleme, büyük miktarda ham veriden yararlı sonuçların çıkarılmasına olanak tanır. Genetik alanında, genomların ve gözlemlenen mutasyonların sıralanmasına ve açıklanmasına yardımcı olur.

Biyoinformatik, biyolojik ve gen ontolojilerinin geliştirilmesini içerir. Aynı zamanda gen ve protein ekspresyonu ve regülasyonunun analizinde de rol oynar. Biyoinformatik araçları, genetik ve genomik verilerin karşılaştırılması, analiz edilmesi ve yorumlanmasına ve daha genel olarak moleküler biyolojinin evrimsel yönlerinin anlaşılmasına yardımcı olur. Daha bütünleştirici bir düzeyde, sistem biyolojisinin önemli bir parçası olan biyolojik yolların ve ağların analiz edilmesine ve kataloglanmasına yardımcı olur. Yapısal biyolojide DNA, RNA, proteinlerin yanı sıra biyomoleküler etkileşimlerin simülasyonuna ve modellenmesine katkıda bulunur.

(a) Biyoinformatiğin kapsamına giren farklı veri türlerine geniş bir genel bakış (ebi.ac.uk), (b) biyoinformatikler ağacı (genome)

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Bioinformatics

25 Temmuz 2024

 

GERİ (biyoloji)