Basamaklı Polimerizasyon (step-growth polymerizations)

Bir basamaklı-reaksiyonda oluşan ürünler monomerlerin fonksiyonalitesi ile tanımlanırlar; yani, herbir monomer molekülünde bulunan reaktif fonksiyonel grupların ortalama sayısı önemlidir. Bifonksiyonel monomerler doğrusal polimerler verirler. Polifonksiyonel monomerler bir molekülde ikiden fazla fonksiyonlu grup içerirler ve dallanmış veya çapraz-bağlı (üç boyutlu) polimerler oluştururlar. Doğrusal ve üç-boyutlu polimerlerin özellikleri oldukça farklıdır.

Basamaklı-reaksiyon polimerizasyon mekanizmaları altı grupta toplanabilir:

·         Karbonil katılma-ayrılma reaksiyonları: Doğrudan reaksiyon, moleküller arası alışveriş reaksiyonu, asit klorür veya asit anhidrid reaksiyonu, yüzey-arası kondensasyon reaksiyonu, halka ve zincir oluşumu reaksiyonu.

·         Karbonil katılma-sübstitüsyon reaksiyonları.

·         Nükleofilik sübstitüsyon reaksiyonları.

·         Çifte-bağ katılma reaksiyonları.

·         Serbest-radikal bağlanması.

·         Aromatik elektrofilik-sübstitüsyon reaksiyonlarıBu tip reaksiyonlar basamaklı-büyüme mekanizması üzerinden yürür; reaksiyonda standard Friedel-Crafts katalizörleri kullanılır. Tipik bir örnek olarak poli(p-fenilen)in elde edilmesi gösterilebilir.

Basamaklı-büyüme polimerizasyonunda reaktif gruplar önceden bulunur (zincir reaksiyonunda ise işlem sırasında oluşur), ara bileşikler, monomerin karakteristik fonksiyonlu gruplarını içeren oldukça kararlı bileşiklerdir.

Şekildeki reaksiyon dönüşümü, o andaki reaksiyon aşamasında bulunan (kalan) moleküllerin orijinal sayısının yüzdesine eşittir, fakat molekülün büyüklüğüne bağlı değildir.


Basamaklı reaksiyon polimerizasyonunun şematik
olarak tanımlanması

 

16 Ağustos 2021

 

GERİ (alfaberik dizin)