Bakteriler (bacteria)

Bakteriler her yerde bulunan, çoğunlukla tek bir biyolojik hücreden oluşan ve serbest yaşayan organizmalardır. Prokaryotik mikroorganizmaların geniş bir alanını oluştururlar. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğundaki bakteriler, Yer’de ortaya çıkan ilk yaşam formları arasındaydı ve yaşam alanlarının çoğunda mevcuttu. Bakteriler toprakta, suda, asidik sıcak kaynaklarda, radyoaktif atıklarda ve yer kabuğunun derin biyosferinde yaşar.

Bakteriler, besin maddelerini geri dönüştürerek ve atmosferdeki nitrojeni sabitleyerek besin döngüsünün birçok aşamasında hayati bir rol oynar. Besin döngüsü ölü bedenlerin ayrışmasını içerir; Bu süreçteki çürüme aşamasından bakteriler sorumludur. Hidrotermal delikleri ve soğuk sızıntıları çevreleyen biyolojik topluluklarda ekstremofil bakteriler, hidrojen sülfit ve metan gibi çözünmüş bileşikleri enerjiye dönüştürerek yaşamı sürdürmek için gereken besinleri sağlar.

Bakteriler ayrıca bitkiler ve hayvanlarla karşılıklı, ortak ve paraziter ilişkiler içinde yaşarlar. Bakterilerin çoğu karakterize edilmemiştir ve laboratuvarda yetiştirilemeyen birçok tür vardır. Bakterilerin incelenmesi, mikrobiyolojinin bir dalı olan bakteriyoloji olarak bilinir.

Tüm hayvanlar gibi insanlar da çok sayıda bakteri taşır. Çoğu bağırsakta olmasına rağmen deride de çok sayıda bulunur. Vücuttaki bakterilerin çoğu zararsızdır veya bağışıklık sisteminin koruyucu etkileri sayesinde zararsız hale getirilir, birçoğu da, özellikle bağırsakta olanlar faydalıdır.

Bununla birlikte, birçok bakteri türü patojeniktir ve kolera, frengi, şarbon, cüzzam, tüberküloz, tetanoz ve veba gibi bulaşıcı hastalıklara neden olur. En yaygın ölümcül bakteriyel hastalıklar solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Bakteriler, kanalizasyon arıtımında ve petrol sızıntılarının parçalanmasında, fermantasyon yoluyla peynir ve yoğurt üretiminde, madencilik sektöründe altın, paladyum, bakır ve diğer metallerin geri kazanılmasında, ayrıca biyoteknolojide ve antibiyotik üretiminde önemlidir.

Bir zamanlar Schizomycetes (bölünme mantarları) sınıfını oluşturan bitkiler olarak kabul edilen bakteriler, artık prokaryotlar olarak sınıflandırılmaktadır. Hayvan hücrelerinin ve diğer ökaryotların aksine, bakteri hücreleri çekirdek içermez, nadiren zara bağlı organelleri barındırır. Bakteri terimi geleneksel olarak tüm prokaryotları kapsasa da, 1990'larda prokaryotların eski bir ortak atadan evrimleşen çok farklı iki organizma grubundan oluştuğunun keşfinden sonra bilimsel sınıflandırma değişti. Bu evrimsel alanlara Bakteriler ve Arkeler adı verildi.


Kökünde LUCA (son evrensel ortak ata) ile bakteriler, arkeler ve ökaryanın filogenetik ağacı

(a) Tipik bir prokaryotik hücre diagramı, (b) diğer organizmalarla karşılaştırıldığında bakterilerin çeşitliliğini gösteren filogenetik ağaç (Wiki)

DPANN: Diapherotrites, Parvarchaeota, Aenigmarchaeota, Nanoarchaeota, Nanohaloarchaeota
TACK: Thaumarchaeota, Aigarchaeota, Crenarchaeota, Korarchaeota
LUCA: Last Universal Common Ancestor
CPR: Candidate Phyla Radiation
PVC: Planctomycetes, Verrucomicrobia, Chlamydiae
FBC: Fibrobacteres, Bacteroidetes and Chlorobi

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Bacteria

11 Haziran 2024

 

GERİ (biyoloji