Kimyada, bir atom kümesi (veya küme), boyutu, basit bir molekül ile bir nanopartikül arasında (orta boyutta) olan bağlı atomlar veya moleküller topluluğudur; çapı birkaç nanometre (nm) kadardır. Mikroküme terimi, birkaç düzine atoma kadar olan topluluklar için de kullanılabilir.
Belirli
bir düzenlemede belirli sayıda ve türde atomlara sahip kümeler, genellikle
belirli bir kimyasal bileşik olarak kabul edilir ve bu şekilde incelenir.
Örneğin,
·
Fulleren,
kesik bir ikosahedronun köşeleri olarak düzenlenmiş 60 karbon atomlu bir
kümedir
·
Dekaboran,
14 hidrojen atomu ile çevrili, tamamlanmamış bir ikosahedron oluşturan 10 boron
atomlu bir kümedir.
Terim,
en yaygın olarak, aynı elementin birkaç atomundan veya birkaç farklı elementin
üç-boyutlu bir düzende birbirine bağlanmasından oluşan topluluklar için
kullanılır. Geçiş metalleri ve ana grup elementler özellikle sağlam kümeler
oluşturur. Bazı bağlamlarda bu terim, özellikle çekirdek atomları metal olan ve
en az bir metalik bağ içeren bir metal kümesine atıfta bulunabilir. Bu durumda,
poli niteleyicisi, birden fazla metal
atomu olan bir kümeyi, heteronükleer,
en az iki farklı metal elementi olan bir kümeyi belirtir.
Çıplak
metal kümeleri, diğer elementlerin dış kabuğuna sahip kümelerin aksine,
yalnızca metal atomlarına sahiptir. Çekirdek atomlara kovalent olarak bağlanmış
siyanür veya metil gibi fonksiyonel gruplar olabilir; veya birçoğu, karbon
monoksit, halojenürler, izosiyanitler, alkenler ve hidritler gibi koordinasyon
bağlarıyla bağlanmış ligandlardır. (Ligand:
merkezi atoma bağlı atom, molekül veya iyon.)
Bununla
birlikte, terim aynı zamanda metal içermeyen (boranlar ve karboranlar gibi) ve
çekirdek atomları kovalent
veya iyonik
bağlarla bir arada tutulan topluluklar ve, su kümelerinde olduğu gibi Van
der Waals veya hidrojen
bağları tarafından bir arada tutulan atom veya molekül toplulukları için de
kullanılır.
Kümeler,
çözeltilerden çökelme, sıvıların ve katıların yoğunlaşması ve buharlaşması,
donma ve erime ve diğer malzemelere adsorpsiyon gibi faz geçişlerinde önemli
bir rol oynayabilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Nanocluster#Atom_clusters
22 Ağustos 2023
