Archie Yasası (Archie's law)

Petrofizikte, Archie yasası tortul bir kayanın yerinde (olduğu yerde) elektriksel iletkenliği ile gözenekliliği ve tuzlu su doygunluğuyla ilgilidir:
        1
Ct = ¾ Cw  fm Swn
        a
f: porözite, Ct: akışkanla oygun kayanın elektriksel iletkenliği, Cw: tuzlu suyun (salamura) elektriksel iletkenliği, Sw: tuzlu su doygunluğu, m: kayanın sementasyon eksponenti (kumtaşları için genellikle 1.8-2.0 aralığında), n: doygunluk eksponenti (genellikle 2'ye yakın), a: tortuosity (eğilme) faktörüdür.

Elektriksel direnç için yeniden düzenlenmiş denklem:
Rt = a f-m Sw-n Rw
Rt: akışkanla doygun kaya direnci, Rw: tuzlu su direncidir.

Faktör F:
      a        R0
F = ¾ = ¾
      fm   Rw
F, oluşum faktörü olarak da adlandırılır. R0: kayanın sadece suyla dolu direncidir (Sw = 1).

Faktör I:
      Rt
I = ¾ =  Sw-n
      R0
I, direnç endeksi olarak da adlandırılır.

t değişken tanecikli gözeneklilikteki temiz, birleştirilmiş kumlardaki iyon akışını (çoğunlukla sodyum ve klorür) tanımlamaya çalışan tamamen deneysel bir parametredir. Elektrik iletiminin, kaya taneleri içinde veya su dışındaki sıvılarda bulunmadığı varsayılmaktadır.

Archie yasası, gözeneklilik, elektriksel iletkenlik ve kayaların tuzlu su doygunluğu arasındaki bu ampirik nicel ilişkiyi geliştiren Gustavus Archie'nin (1907-1978) adını almıştır. Archie yasası, sondaj elektrik iletkenliği ölçümlerini hidrokarbon doygunluklarıyla (akışkanla doygun kaya için 1-Sw'ye eşittir) ilgili olduğu için modern kuyu log yorumunun temelini atmıştır.

Petrofizikte, her iki eksponentin sayısal değeri için tek güvenilir kaynak, karotlu kuyulardan kum tapaları üzerinde yapılan deneylerdir. Tuzlu su iletkenliği doğrudan üretilen su numunelerinde ölçülebilir.

Salamurayla-doymuş aralıklar için (Sw = 1) Archie kanunu:
log Ct = log Cw + m log f
Sedimanter havzaların belirlenmesi, petrol ve jeotermal kaynakların araştırılması, maden yataklarının bulunması ve yeraltının derin yapısının araştırılmasında, kayalara ait özdirençleri belirlemek için “Archie Kanunu” olarak bilinen deneysel (ampirik) bir formül kullanılabilir.
Rt = a f-m Sw-n Rw
a, n ve m ampirik katsayılardır. Rw formasyon sıvısını özdirencini, ϕ gözenekliliği, Sw suya doygunluğunu gösterir.

Bazı toprak malzemeleri için tipik elektriksel direnç veya iletkenlik aralıkları (Palacky 1988)


14 Ağustos 2019


GERİ (yasalar)
GERİ (jeofizik yasaları)