Antibilim (antiscience)

Antibilim, bilimin ve bilimsel yöntemin reddedilmesini içeren bir dizi tutumdur. Bilim karşıtı görüşlere sahip insanlar, bilimi evrensel bilgi üretebilecek objektif bir metot olarak kabul etmezler.

Tarihsel olarak antibilim ilk olarak bilimsel materyalizme karşı bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.

18. yüzyıl aydınlanması (Enlightenment; 17. ve 18. yüzyıllarda Avrupa’da fikir dünyasına egemen olan entelektüel ve felsefi bir hareket) tüm bilimlerin birleşik bir sistem idealini başlatmıştı. Ancak bu kavramdan korkanlar vardı, ‘her şeyi kapsayan tek bir sistemin, aklın ve bilimin kısıtlayıcısı olduğunu, dünya görüşlerinin önünde bir engel olduğunu, hayal güçlerini veya duygularını zincirlediğini’ düşünüyorlardı.

Antinilim felsefe, sosyoloji ve ekoloji alanlarında görülebilir.

Felsefe

Antinilim (bilime karşı) felsefi itirazlar, genellikle indirgemeciliğin rolü hakkındaki itirazlardır. Örneğin, psikoloji alanında, hem indirgemeciler hem de indirgeme karşıtları,

‘moleküler olmayan açıklamaların geliştirilemeyeceğini, düzeltilemeyeceğini veya moleküler açıklamalara dayandırılamayacağını’,

‘epistemolojik anti-indirgemecilik, sınırlı zihinsel kapasitelerimiz göz önüne alındığında, nihai bileşenlerini yöneten yasaları bilsek bile, birçok karmaşık fenomenin nihai fiziksel açıklamasını kavrayamayacağımızı’

kabul ederler

Bazıları antibilimin akademik ortamlarda.yaygın olduğunu görüyor:

‘birçok insan bilim, bilimcilik ve sahte bilim arasındaki sınırda, antibilimle bir duruşla sonuçlanan sorunlar olduğunu görüyor. Bazıları hiçbir şeyin kesin olarak bilinemeyeceğini savunuyor’.

Sosyoloji

Sosyolog Thomas Gieryn’e göre, ‘bilim karşıtı gibi görünebilecek bazı sosyologlar, filozoflar ve bilim karşıtı tipler, bilimsel bilginin inanılırlığını tehdit eden gerçek dışı bilim imgeleri ve antibilim yorumlarda çok ileri gitmiş olanlar’ olabilir veya görünebilir.  Soru genellikle bilim adamlarının standart,

Thomas F. Gieryn (1950 – )

‘komünalizm, evrenselcilik, çıkarsızlık, özgünlük ve şüphecilik’ 

idealine ne kadar uyduklarında yatmaktadır. Ne yazık ki,

‘bilim adamları her zaman ideallere uymazlar; bilim adamları evcil hayvan teorileri konusunda tutkulu olurlar; bir bilim adamının çalışmalarını yargılarken itibara güvenirler; araştırma yoluyla ün ve kazanç elde ederler’

bu nedenle, çalışmalarında doğal önyargılar gösterebilirler.

‘Pek çok bilim adamı, gerektiği kadar ne rasyonel ve mantıklı ve ne de bazı görecilerin söyleyebileceği kadar mantıksız veya irrasyoneldir’.

Ekoloji ve sağlık alanı

Ekolojik ve sağlık alanlarında Levins, ‘bilim ve antibilim arasında değil, bilim ve teknoloji için farklı yollar arasında; kâr amaçlı maddeleştirilmiş bir bilim ile insani amaçları kapsayan yumuşak bir bilim arasında; çevre sorunlarını anlamak ve ele almak için daha bütünsel, tamamlayıcı bir yaklaşım için’ öneriler sunar der.

Richard 'Dick' Levins (1930 – 2016)

Bu inanışlar bilim camiasında da yaygındır; örneğin, bilim adamlarının ozon tabakasının incelmesi ve sera etkisi gibi çevresel tehlikelere karşı uyarıda bulunan çevre kampanyalarında öne çıkması gibi. Ayrıca, bilim karşıtlığının bu versiyonunun, hastaların ve pratisyenlerin bilimi reddetmeyi ve sağlık sorunlarına sahte bilimsel bir yaklaşım benimsemeyi seçebilecekleri yaklaşımı da iddia edilebilir. Bu hem pratik hem de kavramsal bir değişim olabilir ve güçlü eleştirilere neden olmuştur; örneğin,

‘Elleri uzatmaya dayalı bir iyileştirme tekniği olan terapötik dokunuş, bilimsel olarak inandırıcı olmamasına rağmen hemşirelikte geniş bir bilim karşıtı eğilimin kabul edilmesine yolaçmıştır’.

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Antiscience

24 Eylül 2021

GERİ (bilim çalışmaları)
GERİ (bilim ve teknoloji çalışmaları)