Biyolojide adaptasyonun birbiriyle ilişkili üç anlamı vardır. Birincisi, organizmaları çevrelerine uygun hale getiren, onların evrimsel uyumunu artıran, doğal seçilimin dinamik evrimsel sürecidir. İkincisi nüfusun bu süreçte ulaştığı bir durumdur. Üçüncüsü ise, doğal seçilim yoluyla korunan ve gelişen, her bir organizmada işlevsel bir role sahip olan fenotipik bir özellik veya adaptif özelliktir.
Tarihsel
olarak adaptasyon, Empedokles ve Aristoteles gibi antik Yunan filozoflarından
beri anlatılmaktadır. 18. ve 19. yüzyıl doğa teolojisinde adaptasyon, bir
tanrının varlığına delil olarak kabul ediliyordu. Charles Darwin bunun yerine,
bunun doğal seçilimle açıklanabileceğini öne sürdü.
Adaptasyon,
alel frekanslarındaki değişimle ölçülen evrim hızını yöneten biyolojik
uygunlukla ilgilidir. Çoğu zaman, iki veya daha fazla tür, çiçekli bitkiler ve
polen yayan böcekler gibi diğer türlerin adaptasyonlarıyla birbirine kenetlenen
adaptasyonlar geliştirirken birlikte uyum sağlar ve birlikte gelişir.
Taklitçilikte
türler diğer türlere benzeyecek şekilde evrimleşir; Müllerian taklitçiliğinde
bu, güçlü bir şekilde savunulan türlerin (sokabilen eşek arıları gibi) her bir
grubunun kendi savunmalarını aynı şekilde tanıtması nedeniyle, karşılıklı yarar
sağlayan bir ortak evrimdir. Bir amaç için geliştirilen özellikler,
dinozorların yalıtkan tüylerinin kuş uçuşu için seçilmesi gibi, farklı bir amaç
için seçilebilir.
Adaptasyon,
işlev ve amaç (teleoloji) ile ilgili olduğundan biyoloji felsefesinde önemli
bir konudur. Bazı biyologlar adaptasyonda amaç ima eden terimlerden kaçınmaya
çalışırlar, özellikle de bu bir tanrının niyetini ima ettiği için, ancak diğerleri
adaptasyonun zorunlu olarak bir amaca yönelik olduğunu belirtir.
Lamarck'ın evrim teorisine katkısı, simyasal
bir kompleksleştirici kuvvetin organizmaları bir karmaşıklık merdivenine
çıkardığı (karmaşıklaştırıcı kuvvvet) ve ikinci bir çevresel kuvvetin, onları
diğer organizmalardan farklılaştırarak özelliklerin kullanılması ve
kullanılmaması yoluyla yerel ortamlara uyarladığı (adaptif kuvvet), gerçekten
uyumlu ilk biyolojik evrim teorisinden oluşuyordu.
https://en.wikipedia.org/wiki/Adaptation
15
Nisan 2024
GERİ (biyoloji)
