Polibütadien kauçuğu, bütadien monomerden
üretilen bir homopolimerdir. Dünyada üretilen sentetik kauçukların hemen hemen
%20’si bütadien kauçuğudur.
Polibütadien çözelti polimerizasyonuyla
üretilir. Saf bütadien (>%99) hammadde hazırlama tankında solventle
karıştırılır ve kurutulduktan sonra katalizörle karıştırılarak kontrollü bir
hızla polimerizasyon reaktörüne verilir. Kullanılan katalizör katılma
mekanizmasıyla yürüyen reaksiyonları cis-polimer elde edilecek şekilde
yönlendirir.
Reaksiyonlar ekzotermiktir ve solvent de
harcanır. Reaktör sıcaklığının 20 0C dolayında tutulması için amonyakla soğutma
yapılır. Yaklaşık 1 saat kadar sonra reaktör akımı (kauçuk-solvent çözeltisi)
alınır (bütadienin %75’i polimerleşmiştir) ve reaksiyonların sonlandırılması
için antioksidan ilave edilir.
Kauçuk-solvent çözeltisi (buna ‘çimento’
denir) ayırma ve saflaştırma ünitesine verilerek koagülatör-stripper ünitesinde
solvent, reaksiyona girmemiş bütadien ve
kauçuk ayrılır. Saflaştırılan solvent ve bütadien prosese döndürülür, kauçuk gerekli
işlemlerden geçirildikten sonra depolanır veya paketlenir.
BR, diğer bazı kauçuklarla karıştırılarak
(SBR, doğal kauçuk ve sentetik poliizopren gibi) araç lastiği üretiminde
kullanılır. kullanılır; lastiğin aşınmaya karşı dayanıklılık özelliğini
artırarak oyuklar oluşmasını önler. Polibütadien, ayrıca ABS (akrilonitril-bütadien-stiren)
termoplastiği üretiminde kullanılır (Bak Aromatikler, Etil benzen zinciri;
sentetik kauçuklar).
Özel BR türleri margarin ve yoğurt kapları
gibi gereçlerin yapımında kullanılan yüksek darbe polistiren üretiminde
kullanılır; buradaki fonksiyonu, kaplara esneklik kazandırarak kırılganlığını
azaltmaktır.
Şekil-1: Polibütadien (bütadien
kauçuğu) üretimim akım şeması
