.
Efluent: Proseslerden çıkan atık sıvı, gaz veya buharlardır.
Ekstrakt: Bir solvent rafinasyon prosesinde seçici
bir solventte çözünerek uzaklaştırılan yağ/distilat-içeren solventtir; veya
diğer bir tanımlamayla, solvent ekstraksiyon ünitesinin bir yan ürünüdür.
Ekstruder: Plastik malzemeleri ergitip basınçlandırarak
bir sonsuz vida ile homojenleştiren ve bir elek veya süzgeçten geçirdikten
sonra uygun bir adaptör yoluyla malzemeyi su içine veya kalıba gönderen bir
ekipmandır; uygun koşullarda ve uygun kalıplara basılan malzeme istenilen
şekillerde çekilebilir.
Elastik Modül: Bir madde veya objeye uygulanan
gerilmenin (stress) o gerilmedeki gevşemeye (strain) oranıdır, veya gerilme ve
gevşeme arasındaki orantı sabitidir.
Elastisite (Esneklik): Deformasyondan sonra malzemenin orijinal boyutları
ve şekline dönebilme özelliğidir.
Elasto Hidrodinamik Yağlama: Yağlayıcı üzerindeki yük veya basıncın
yağa, üzerinde bulunduğu yüzeydekinden daha fazla kayma gerilimi uygulaması durumunda
yüzeyler arasındaki yağ filmi kopar ve yüzeyler birbiriyle temas ederek deforme
olurlar. Bu gibi koşullarda yüksek basınç katkı maddeleri içeren yağlayıcılar
kullanılmalıdır; bunlar, yağın yüzeyler üzerindeki temas alanını artırarak yağ
filminin kopmasını engeller.
Elastomerler: Çok iyi kürlenebilen, oda sıcaklığında
gerdirildiğinde (düşük gerilim) uzunluğunun en az iki katı kadar uzayan
gerilimin kaldırılmasıyla hemen eski boyotuna dönen polimerik maddelerdir; 0 0C’nin
altında camsı bir görünümde katılaşırlar ve yüksek sıcaklıklarda bile viskoz
bir akışkan haline dönüşmezler. Camsı hale geçtiği sıcaklık ile bozunma
sıcaklıkları aralığında elastik davranışlar gösterirler. deformasyon ve elastik
özellikleri doğal kauçuğa benzer. Termoset elastomerlerin özellikleri vulkanize
kauçuğa benzer, termoplastik elastomerler tekrar kalıplanabilir özellik
taşırlar.
Elastomerik: Doğal kauçuğun elastik özelliklerine sahip olan polimerlerdir; poliüretan,
bütil kauçuğu, silikonlar ve özel işlemlerden geçirilen etilen-propilen kopolimerleri.
Elastomer Tipleri Temel olarak üç grupta toplanırlar;
genel amaçlı elastomerler, özel elastomerler ve termoplastik elastomerler.
Elektroliz: Elektrik akımıyla bir bileşikteki bağlı
elementler ayırma metodudur; örneğin, sanayide klor gazı üretiminde kullanılan
tipik bir salamura (sodyum klorür) elektrolizinde anotta klor gazı ve katotta
hidrojen gazı çıkar. Veya, suyun elektroliziyle hidrojen ve oksijen gazları
üretilir.
Emisyonlar: Yakıtların yanmasıyla oluşan ve çevreyi kirleten ürünleridir. Örneğin,
benzin motorlarından çıkan üç önemli kirletici emisyon yanmamış hidrokarbonlar
(HC), karbon monoksit (CO) ve nitrojen oksitlerdir (NOx). Dizel motorlu araçlar
daha çok partikül (tanecik) maddeler (PM) ve nitrojen oksit (NOx) emisyonlar verir.
Emülsifiyer (Sörfaktan): Emülsifiyerler, genellikle moleküler yapısında
hidrofilik (polar, ‘su-seven’) ve litofilik (nonpolar, ‘yağ-seven’) gruplar
içeren sörfaktanlardır (sörfaktan, bir sıvının yüzey gerilimini düşüren yüzey
aktif maddedir).
Temel sörfaktanlar dört grup altında toplanır; anyonik
(sabunlar), katyonik (invert-tersine çevrilmiş-sabunlar), amfoterik ve
noniyonik. Anyonik sörfaktanlar sabunlardır; sodyum palmitat,
sodyumlaurilsülfat, trietanolaminoleat gibi.
Katyonik sörfaktanlar invert sabunlardır; kuvaterner amonyum
tuzları (örneğin, laurildimetil-benzilamonyum klorür) ve piridin tuzları
(örneğin, setilpridinyumbromür) gibi.
Amfoterik maddeler arasında fosfolipidler (örneğin,
lesitin), amfolit sabunlar (örneğin, betain) ve proteinler (jelatin, kazein
gibi) satılabilir.
Noniyonik sörfaktanlar genellikle makromoleküller veya
polimerik bileşiklerdir; fatty alkoller (lauril, setil, stearil), kısmen fatty
asit esterler içeren polialkoller (gliserin monostearat), fatty asitlerin
sorbitan esterleri (sorbitan monopalmitat), polietilenglikol eterler (PEG 200
lauril eter), kolesterol, polietilenglikol fatty asit esterler (PEG 400
stearat), polisorbatlar veya PEG sorbitan fatty asit esterler (PEG 200 sorbitan
monostearat, polisorbat 60)
Emülsiyon: Birbiri içinde çözünmeyen iki sıvının
oluşturduğu kararlı karışımdır; sıvılardan biri (dispers faz veya iç faz)
diğeri içinde (sürekli faz veya dış faz) çok ince damlacıklar şeklinde muntazam
olarak dağılmıştır. Örneğin, suda yağ, yağda su veya çoklu emülsiyonlar
(yağ-su-yağ veya su-yağ-su).
Endotermik: Isı verilmek koşuluyla oluşan
reaksiyonlardır.
Enerji: İş yapabilme kapasitesidir.
Enerji içeriği (veya yanma ısısı), belirli bir miktar
yakıtın özel koşullar altında yanmasıyla açığa çıkan ısıdır; gravimetrik
(enerji/yakıtın ağırlığı) veya volumetrik (enerji/yakıtın hacmi) birimlerle
tanımlanır. Uluslararası metrik birimler (SI), sırasıyla, megajul/kilogram (MJ/kg)
ve megajul/litre (MJ/L) dir; ayrıca Btu/lb ve Btu/gal birimleri de kullanılır.
EOR (Enhanced
Oil Recovery): Artırılmış
Petrol Üretimi.
EPDM: Etilen propilen dien monomer kauçuğu.
Epoksi Reçinesi: Plastikler ve yapıştırıcılar
üretiminde kullanılan termoset polimerlerdir ve kürleme bileşikleriyle
karıştırıldığında çapraz bağlı yapılara dönüşürler; örneğin, bisfenol A ve
epiklorohidrin epoksi reçinesi:
EPS: Gerdirilmiş (ekspanded) polistiren.
Erozyon: Yüksek hızlı akışkan veya rüzgar etkisiyle malzemenin (kaya gibi) mekanik
olarak aşınmasıdır.
Etoksilatlar: Deterjan alkol etoksilatlar lineer
alkollerin etilen oksitle potasyum hidroksit gibi bazik bir katalizörle
reaksiyona girmesiyle elde edilir; son üründeki etilen oksit/alkol oranı
(molar) 2-40 arasında değişir.