KÜMEN


(UOP, U.S. GULF COAST) 

1. UYGULAMA

Benzen ve propilenden, alkilasyon reaksiyonuyla kümen (iso-propilbenzen) elde edilen bir prosestir. Teknoloji, geniş bir saflık aralığındaki propilenin ve ekstraksiyon-saflıktaki benzenin kullanılmasına olanak verir.

2. PROSESİN TANIMI

Propilen benzenle (ve geri-dönen benzenle) birleştirilir, ısı değiştiriciden ve sıcak yağ veya buharla çalışan bir ön-ısıtıcıdan geçirilerek reaktöre(1) beslenir. Reaktörden çıkan akım, iki-kademeli bir püskürtme sisteminden(2-3) geçer. Sistemde bir de depropanizer(4) kısmı bulunur. Püskürtmeyle reaksiyona girmemiş benzenin büyük bir kısmı ayrılır ve geri-dönüşe verilir. Taze benzen depropanizer kısmına beslenir. Kümence zengin olan akım benzen kolonuna(5) gelir; burada, akımda kalan benzen ayrılır ve geri-dönüşe gönderilir. Kolonun dibinden çıkan kümen kil kulesinden(6) geçirildikten sonra son fraksiyon kolonuna(7) beslenir; burada, alkilasyon reaktöründe yan reaksiyonlarla oluşan az miktardaki ağır maddeler ayrılır. Kolon dibi, çoğunluğu diizopropilbenzen (DIPB) olan yüksek aromatik yapılı bileşiklerdir. DIPB, transalkilasyon reaksiyonuyla, (8) ünitesinde tekrar kümene dönüştürülür.

3. VERİM

Ağırlıkça 100 birim kümen elde edilmesi durumunda, 66 birim benzen, 36.5 birim propilen tüketilir. Kümenin saflığı %99 un üzerindedir ve fenol üretimi için istenilen özelliklere sahiptir.

4. EKONOMİK DURUM

U.S. Gulf Coast'daki 100 000 ton/yıl kapasiteli fabrika için aşağıdaki değerler verilmiştir.


5. KURULU İŞLETMELER

U.S. Gulf Coast'ın 100 000 ton/yıl kapasiteli bir fabrikası vardır; dünya kümen talebinin %90 ını karşılamaktadır (1990).

6. REFERANSLAR

Hydrocarbon Processing, March 1991, p.121-192 (U.S. Gulf Coast).