(OCTOL
PROSESİ, C.W. HUELS AG AND UOP INC.)
1. UYGULAMA
n-Bütenlerden,
dimerizasyon reaksiyonuyla oktenler (C8 ler) ve/veya dodesenlerin (C12)
elde edildiği bir prosestir. C8 – C12 ler, plastifiyanlar
ve yüzey aktif maddelerde ara bilesiklerdir. Ürünlerde dallanma derecesi
düşüktür, yüksek verim alınır.
2. PROSESİN TANIMI
Octol
Prosesi, Chemische Werke Huels AG ve UOP Inc.'in beraber geliştirdiği bir
prosestir. İlk defa 1983 te Batı Almanyada kullanılmıştır. Proseste çok aktif
katı bir katalizör kullanılır; özelliği, n-bütenleri oktenlere veya dodesenlere
dönüştürmedeki yüksek seçiciliğidir. Bir geçişteki okten verimi yüksektir;
dodesen üretilmek istendiğinde koşullar ayarlanır.
Octol
prosesiyle elde edilen olefinler plastifiyanlar için nonyl alkoller, yüzey
aktif maddeler için fenoller, deterjanlar için tridesilalkollerin elde
edilmesinde kullanılır.
3. VERİM
n-Bütenlerden
Octol prosesiyle oktenlerin elde edilme verimi %80 in üzerindedir.
Her-geçişteki dönüşüm yüksektir; reaksiyona girmeyen bütenler geri-döndürülerek
toplam verim %90 a çıkarılır. Elde edilen oktenler, başlıca metil heptenler ve
normal oktenlerdir; az miktarda dimetilheksenler ve %1 den az
trimetilpententenler oluşur. Okten ürününün izo-indeksi 1.1 dir (izo indeks,
her molekülde bulunan metil gruplarının ortalama sayısıdır ve doğrusallığı
tanımlayan bir değerdir).
4. EKONOMİK DURUM
Octol
prosesinde kullanılan yapım malzemesi karbon çeliğidir. Sistem orta-koşullarda
çalışır; kimyasal katkı maddelerine ve ürünün işlemlenmesine gerek olmaz. Ham
madde olarak pahalı şarjlar (örneğin, 2-etilheksanol için propilen) yerine MTBE
rafinat veya izobüteni alınmış akımlar kullanıldığından, elde edilen oktenlerin
maliyeti oldukca düşüktür. Reaksiyonda kullanılan katalizörün katı olması
kullanım kolaylığı sağlar; katalizöre ayrıca kimyasal madde ilavesi yapılmaz,
zehirli veya tehlikeli yan ürünler veya akımlar oluşmaz.
5. KURULU İŞLETMELER
Huels
fabrikası çok fazla okten üretimi yapmaktadır. Yan ürün olarak çıkan az
miktardaki oligomerler, petrokimyasal amaçlarla kullanılır. Fabrikanın
kapasitesi 15000 ton/yıl dır ve 1983 ten beri çalışmatadır. 45 000 ton/yıl
kapasiteli bir fabrika daha dizayn safhasındadır (1985).
6. REFERANSLAR
Hydrocarbon
Processing, September 1985, P.151 (C.W. Huels AG and UOP Inc.).
