M

Magma: Gazların da bulunduğu ergimiş kaya malzemeleri.

Magnetometre: Yer yüzündeki küçük magnetik alan değişikliklerini ölçen bir cihazdır. Ölçüm değerleri yer altındaki kayaların oluşumları hakkında bilgi verir. Bir bölgede magnetik alan şiddetindeki farklılıklar (veya anomali) yerin magnetik alanındaki değişimlerle o bölgedeki kayaların hacim ve magnetik geçirgenliklerinin bir sonucudur. Magnetometrik verilerin değerlendirilmesiyle yeraltındaki kayaç oluşumları ve tektonik tabakaların hareketleriyle, petrol, doğal gaz ve diğer değerli minerallerin yerleri saptanabilmektedir.

Make-Up Gas: Takviye gaz.

Manifold: Bir akışkanı birkaç kola ayıran bir temel boru (veya başka ileticiler) ile buna bağlanmış diğer borulardan oluşan aksesuarlar sistemidir. Örneğin, arabalarda motorun giriş manifoldu karbüratörden gelen yakıt-hava karışımını herbir silindirin girişlerine dağıtılır. Başka bir örnek endüstride veya diğer amaçlarla kullanılan 2, 3, .., çok-portlu vakum manifold sistemleridir.

Manometre: Bir sistemdeki gaz basınçlarını veya basınç farklarını ölçmede kullanılan bir enstrümandır.

Manto (Mantle): 1. bir rezervuarın üzerindeki geçirimsiz tabaka; hidrokarbonların diğer yönlere göçmesini engeller. 2. Dünyanın mantosu, kabuk ve çekirdek arasında kalan kısımdır.

Manine Gaz Oil: Dizel yakıtından daha kaliteli ve daha hafif bir fraksiyondur; yüksek hızlı marine dizel motorlarında kullanılır.

Masterbeç: Yüksek konsantrasyonlarda bir veya daha çok sayıda katkı maddesi içeren plastik kompaunlardır; örneğin, polimerlerin renklendirilmelerinde kullanılan ‘renk masterbeçi’ yüksek konsantrasyonda boyar maddeyle homojen olarak karıştırılmış polimerdir.

Matkap (bit): Petrol veya gaz kuyusu açmakta, veya benzeri işlerde kullanılan kesici ve delici bir elementtir.

Med-Cezir (Tidal) Enerjisi: Hareket eden su kütlesinin kinetik enerjisinden yararlanılarak kazanılan enerjiye gelgit enerji denilir. Okyanuslardaki gelgit olaylarının yarattığı enerji önce mekanik güce, sonra da elektrik enerjisine dönüştürülebilir. Bu teknoloji henüz bebeklik aşamasındadır ve enerji potansiyeli netleşmemiştir.

Maturite (Olgunluk): Bir kaynak kayacın petrol veya gaz üretme yeteneğini tanımlar; olgunlaşmaya başlayan kaynak kayaç gaz üretmeye başlar.

Melamin Formaldehit Reçinesi, MF: Melamin ve formaldehitten elde edilen amino reçinesidir; düşük molekül ağırlıklı olan türleri şurup kıvamındadır, yüksek molekül ağırlılıktakiler katı tozdur.

Merkaptan: Fena kokulu, toksik sülfür bileşiklerini tanımlayan bir kimyasal maddeler grubudur; hampetrolde bulunan merkaptanlar rafinasyonla uzaklaştırılır, fakat doğal gaz ve LP gaza herhangi bir sızıntı halinde kokunun kolayca algılanabilmesi çok az miktarlarda ilave edilir.

Metajenez: Yüksek sıcaklıklar ve basınçlarda meydana gelen bir başkalaşım (metamorfizm) aşamasıdır. Metamorfizm, katı haldeki bir kayaçtaki mineralojik, kimyasal ve kristalografik değişiklikler olarak tanımlanabilir; örneğin, erimeksizin kayacın yeni koşullara (basınç, sıcaklık, akışkanların girmesi) göre değişmesi.

Metallosene: iki siklopentadienil (Cp) anyonu içeren ve genel formülü (C₅R₅)₂M olan sandviç yapılı organometalik bileşiklerdir.

Metamorfik: Bak. Başkalaşım; Kayaç Çevrimi.

Metan: En küçük molekül ağırlıklı hidrokarbondur, (CH₄) renksiz bir gazdır; bataklık gaz olarak da tanınır. Metan, doğal gazın temel maddesidir.

Metan Hidrat: Su molekülleri kendi aralarında hidrojen bağlarıyla bağlanarak, geniş oyukları olan kafese benzer bir yapı (kapan) meydana getirirler; bu oyuklara gaz molekülleri (örneğin, metan, etan, propan, v.s.) yerleşir ve van der Waals kuvvetleriyle içinde bulundukları kafesle bağlantı kurarlar.

Metanojenler: Tamamen anaerobik koşullarda yaşayan ve çoğalan, biyokütleden metan sentezleyen bakterilerdir; enerji kaynakları karbon dioksit ve hidrojendir.

Metatesis: Bir kimyasal reaksiyon aşağıdaki genel şemaya göre oluşuyorsa ‘çift bozunma’ veya ‘metatesis’ olarak adlandırılır.

Organik kimyada en önemli yeni reaksiyonlardan biri olefin ve alkin metatesis reaksiyonlarıdır. Olefin metatesis reaksiyonunda bir olefinin yarısı diğer olefinin yarısıyla yer değiştirir.

Büten-2 ve etilenden propilen elde edilir.

Migrasyon: Göç

Mikrobiyal Prosesler: Mikropların hidrokarbonları fermente etmeleri ve yan ürün olarak petrol oluşumunu artırmayı amaçlar. Proseste, rezervuar kayacındaki dar ve küçük kanallar tıkanarak petrolün geniş gözenekli alanlara yönlendirilmesi sağlanır. Mikropların çoğalması ve performanslarına yardımcı olmak için rezervuara şekerler, fosfatlar veya nitratlar gibi yiyecekler injekte edilir. Mikropların ürettiği sörfaktanlar ve karbon dioksit petrolün yer değiştirmesine yardımcı olur.

Mineral Yağ, Straight: Katkı maddesi içemeyen petrol yağlarıdır.

Modül: Kauçuğun fiziksel testinde, sabit uzama yüzdesinin sağlanması için gereken yük miktarıdır.

Mol: Bir elementin ağırlığının veya bir bileşiğin molekül ağırlığının gram olarak değeridir; gram molekül olarak da ifade edilir.

Molekül Ağırlığı Dağılımı: Bir polimer zincirindeki moleküllerin sayısıyla zincir uzunluğu arasındaki ilişkidir. Molekül ağırlığı sayı ortalaması, bir örnekteki polimer moleküllerinin toplam ağırlığının polimer moleküllerinin toplam sayısına bölünmesiyle elde edilir. Molekül ağırlığı ağırlık ortalaması, büyük moleküllerin toplam kütledeki payının küçük moleküllerdekinden daha fazla olduğu gerçeğine dayanır. Viskozite tayiniyle bulunan molekül ağırlığı ortalaması ise diğer iki ortalama hesaplarından farklıdır, ancak değerler ağırlık ortalaması değerlerine daha yakındır.

Molekül Ağırlığı: Bir kimyasal bileşiğin molekül kütlesinin bir ölçüsüdür.

Moleküler Elek: Ayırma ve saflaştırma proseslerinde kullanılan gözenekli yapılı malzemeler grubudur; örneğin, gazyağı ve gaz oil fraksiyonlarından n-parafinlerin ayrılması, karışık gaz akımlarından istenilen gazların ayrılması, bazı safsızlıkların uzaklaştırılması gibi. Moleküler elekler gözenek çapına göre tanımlanırlar; örneğin, 4A moleküler elek AlO₃·2SiO₂·4.5H₂O yapısındadır ve su, metanol, etanol, hidrojen sülfür, karbon dioksit, etilen, propilen gibi molekülleri tutabilir, daha büyük molekülleri tutamaz. 5A moleküler elek 0.7 CaO·0.3Na₂O·Al₂O₃·2SiO₂ 4.5 H₂O yapısındadır.

MON: Motor oktan sayısı

Monitör: Bir kontrol aletinin veya sinyallerin performansını kaydeden bir enstrümandır.

Monomer: Diğer bir benzer veya benzemez monomerle veya molekülle birleşerek bir polimer veya polimerik zincir meydana getirebilen tek bir moleküldür; etilen, stiren, adipik asit, heksametilentetramin, v.s. gibi.

Mononükleer Aromatikler: Petrolün en fazla nafta fraksiyonunda bulunan ve molekülünde en az bir benzen halkası içeren bileşiklerdir.

Muhtemel Kaynaklar (Prospective Resources): Keşfedilmemiş birikintilerden gelecekte üretilebileceği tahmin edilen potansiyel hampetrol miktarıdır.

Mutlak Basınç:Gösterge (geyç) basıncı, artı atmosfer basıncıdır.

Mutlak Sıcaklık: Teorik fizikçiler, kimyacılar ve bazı mühendislik dallarının kullanıldığı temel sıcaklık skalasıdır; birimi Kelvindir (K), mutlak sıfır sıcaklığı 0 K’dir ve -273.15 ⁰C’ a eşittir.

Mutlak Viskozite: Bak. Viskozite, Dinamik

Mutlak: Göreceli standartlardan bağımsızlıktır.

Mümkün Rezervler (Possible Reserves): Mümkün rezervler ispatlanmamış rezervler sınıfına girer; ilave veya ek rezervlerdir. Tahmini kazanılabilir miktarın doğruluk derecesi olası rezervlerden daha düşüktür. Gerçek üretim miktarı tahmin edilen ispatlanmış + olası + mümkün rezervlere eşit veya daha fazladır.

GERİ