(CYCLAR
PROSESİ, BRITISH PETROLEUM AND UOP INC.)
1. UYGULAMA
Propan ve
bütanlardan (n-bütan, iso-butan), sürekli katalitik aromatizasyon reaksiyonuyla
aromatiklerin üretildiği bir prosestir. Elde edilen başlıca ürünler benzen,
toluen ve ksilenlerdir. Benzen, basit fraksiyonlama işlemi ile saf halde elde
edilir; katılaşma noktası 5.40 0C dir. Proseste ayrıca, yüksek
saflıkta hidrojen de üretilir.
2. PROSESİN TANIMI
Cyclar
prosesinde, aktif ve seçici bir katalizör kullanılır; sistem, katalitik reform
hidrokarbonların, yüksek-oktanlı benzine dönüştürüldüğü UOP sürekli katalizör
rejenerasyon teknolojisine göre çalışır. Taze ham madde, geri-dönen reaksiyona
girmemiş akımla birleşir, reaktör akımıyla ısı alışverişi yapar ve bir
yığın-reaktör sisteminde reaksiyona girer. Geri-kazanma bölümü, reaktör akımını sıvı ürün, reaksiyona
girmemiş kısım, hafif yan ürünler (fuel gas) ve yüksek-saflıkta hidrojene ayırır.
Hidrojen, hafif yan ürün akımından geleneksel refrijerasyon ve adsorbsiyon
yöntemleriyle geri-kazanılır.
UOP
sürekli katalizör rejenerasyon teknolojisi, Cyclar katalizörünü reaktör yığını
boyunca yavaş yavaş hareket ettirir ve rejeneratöre gönderir. Rejeneratörde katalizör
yenilenerek taze haldeki özelliklerini kazanır. Rejenere olmuş katalizör, reaktör
yığının tepesine döner ve böylece katalizör devri tamamlanır.
3. HAM MADDE VE ÜRÜNLER
4. KURULU İŞLETMELER
Cyclar
prosesiyle çalışan 60 fabrika bulunmaktadır, 20 fabrika da dizayn veya kurulma
aşamasındadır (1985).
5. REFERANSLAR
Hydrocarbon
Processing, November 1985, P.125 (British Petroleum and UOP Inc.), P.177 (Arco
Technology, Inc), P.176 (UOP Inc.), P.175 (Arco Technology Inc.); R.F.A., J.A.J
ve S.R.M, Cyclar, 1985; AIChE Spring Meeting, Aromatics Technology and
Marketing Session, Houston, Texas, March 27, 1985; Hydrocarbon Processing March
1991, p. 121-192 (Mobil Oil Corp., ABB Lummus Crest Inc., UOP).
