Bataryalar (batteries)

Bataryalar, galvanik (veya voltaik) hücrelerin çok önemli bir uygulanma alanıdır. Elektrik, bir galvanik hücrenin çeşitli kısımlarında gerçekleşen üç ayrı işlem sonunda iletilir.

Bir galvanik hücrenin şematik görünümü

Yukarıdaki galvanik hücre için:

1. Birinci işlem elektronların hareketidir; elektronlar çinko, çinko-bakır iletken bağlantı maddesi ve bakır metali yönünde hareket ederek bakır elektrotuna doğru akım halindedirler.

2. İkinci işlem iki çözelti arasındaki iyon göçüdür; katyonlar çinko elektrotundan bakıra, anyonlar da bakır elektrotundan çinkoya doğru göç ederler. Bu işlemde, iki çözeltideki tüm iyonların katkısı vardır.

3. Üçüncü işlem iki elektrotun yüzeylerinde oluşan bir yükseltgenme veya bir indirgenme reaksiyonudur.

Böylece hazırlanan ortamla, elektrotun elektron akımı ile çözeltinin iyonik gücü arasında bağlantı kurularak bir akım elde edilmesi için gerekli devre tamamlanır.


Tek hücreli bataryalar bir galvanik hücre ile, çok hücreli bataryalar ise birkaç galvanik hücrenin seri olarak bağlanmasıyla hazırlanır. Aşağıda bazı örnekler verilmiştir.


Kurşun Bataryalar

Kurşun bataryalar şarj edilebilen depolardır. Bataryanın şarj işleminde, deşarj olurken meydana gelen kimyasal reaksiyondaki deşarj akımı ters yöne döner.




Leclanché Kuru Hücre (Çinko/C)

Leclanché hücrelere kuru çinko/C hücre de denir; farklılık sıvı çözelti yerine bir viskoz pasta kullanılmasıdır. Bu tür piller şarj edilemez.

Negatif elektrot ve hücrenin dış tarafı çinkodur. Pozitif elektrot, karbon ve mangan dioksit karışımıyla sarılmış bir karbon çubuktur.




Kuru Alkali Hücre

Alkali kuru hücre, modifiy edilmiş Leclanché (Kuru Çinko/C Hücre) hücresidir; bunlarda NH4Cl yerine NaOH veya KOH kullanılır. Raf ömrü uzundur)



Nickel–Kadmiyum Bataryası

Nikel/kadmiyum hücre, modifiye edilmiş Leclanché (Kuru Zinko/C Hücre) hücresidir; bunlar şarj edilebilir özelliklerdedir. Pozitif elektrot (katot) NiO(OH), negatif elektrot (anot) kadmiyum, elektrolit alkali KOH dir.



Gümüş-Çinko Hücre: Düğme Batarya (Şekil-a)



Hava Bataryaları; Aluminyum Hava Bataryası (Şekil-b)



(a) Bir gümüş-çinko, ve (b) bir aluminyum hava bataryası şematik diyagramları


Nikel-Metal-Hidrür (NiMH) Hücre

NiMH bataryalar, şarj edilebilir Ni/Cd (nikel kadmiyum) bataryalara benzer; farklılık, NiMH bataryada negatif elektrotta kadmiyum yerine, hidrojen-absorblayan bir alaşım kullanılmasıdır. Bu tür hücrelerin kapasitesi, Ni/Cd bataryanın 2-3 kat üstündedir.



Yakıt Pili:

Bir yakıt pili hidrojen ve oksijeni birleştirerek elektrik, ısı ve su meydana getirir. Yakıt pilleri bataryalar ile kıyaslanabilir. Her ikisi de, kimyasal reaksiyonla meydana gelen enerjiyi kullanılabilir elektrik gücüne dönüştürürler.

Örneğin, hidrojen-oksijen yakıt pili için şematk diyagram ve reaksiyonlar aşağıda gösterilmiştir.