(HALCON
SD GROUP, INC.)
1. UYGULAMA
Fenolden,
amonoliz reaksiyonuyla anilinin üretildiği bir reaksiyondur.
2. PROSESİN TANIMI
Tanktan
alınan fenol, gereğinden fazla amonyakla karıştırıldıktan sonra buharlaştırılır,
ısıtılır ve sabit-yataklı adyabatik bir reaktöre beslenir. Reaktörde bulunan
katalizörle fenol ve amonyak reaksiyona girerek anilin ve su oluşturur.
Reaktörden çıkan gaz akımı kısmen yoğunlaşır, sıvı ve gaz fazlar birbirinden
ayrılır.
Gaz fazı,
reaksiyona girmemiş amonyaktır; sıkıştırılır ve geri-döndürülür. Sıvı kısım,
amonyak uzaklaştırıldıktan sonra distillenir ve çok saf anilin elde edilir.
Reaksiyona girmemiş az miktarda fenol, anilin-fenol azeotropu şeklinde
geri-kazanılır ve reaksiyona döndürülür.
Prosesin
en önemli özelliği, Halcon SD-katalizörüdür; fenolü, stökiyömetrik verime çok
yakın bir seviyede amonyağa dönüştürür. Bu nedenle saflaştırma işlemi oldukça
basittir ve elde edilen anilin fevkalade saftır. Katalizörün yaşam süresi, yedi
yıl gibi oldukça uzun bir zamandır.
Prosesin
diğer bir özelliği, reaksiyona giren maddelerin oranlarını değiştirmeye olanak
vermesidir. Böylece, yan ürün difenilaminin ağırlıklı üretimi mümkün olabilmektedir.
Çok saf difenilamin elde edilmesi için ilave bir saflaştırma sistemi gerekir.
Böyle bir çalışma durumunda bile katalizörün yaşam süresi değişmez.
3. EKONOMİK FAKTÖRLER
Gerekli
kapital, nitrobenzenin indirgenmesi esasına göre çalışan teknolojiye göre çok
daha düşüktür; 50 000 t/yıl kapasiteli bir fabrika 12.6 milyon dolara kurulmuştur
(1985). Fazla miktarda fenolün bulunduğu, çok saf anilin üretimi arzu edildiği
veya az miktarda kapitalle üretim yapılmak istendiğinde bu proses tercih
edilir.
Ham madde
olarak fenol kullanılmasının diğer bir avantajı da, klasik benzen-bazlı
teknolojilerde bulunan tehlikeli nitrasyon reaksiyonunun ve asit temizleme kademesinin
olmayışıdır. Bu nedenle atık problemleri çok azdır.
4. KURULU İŞLETMELER
Japonya'da,
Mitsui Petrokimya Endüstrisinin 30 000 t/yıl (1970 den bu yana) ve U.S. Steel
Corp.nın 90 000 T/yıl kapasiteli (1982 den bu yana) fabrikaları çalışmaktadır.
5. REFERANSLAR
Hydrocarbon
Processing, November 1985, P.124 (Halcon Sd Group, Inc.); Chemical Engineering,
April 2, 1978; Hydrocarbon Processing, November 1976, P.145; Chemical
Engineering, Dec.29, 1980.
