(EMS-INVENTA A.G.)
1. UYGULAMA
Etilen
glikol (EG) ve tereftalik asit (TPA) veya dimetiltereftalat (DMT) dan, esterleşme
reaksiyonuyla (transesterifikasyon) düşük molekül ağırlıklı bir ön-kondensatın
ve polikondensasyon reaksiyonuyla da yüksek-molekül ağırlıklı poliesterlerin
elde edildiği bir prosestir.
2. PROSESİN TANIMI
2.1. Sürekli Proses:
Çok-kademeli
sürekli proseste esterleşme reaksiyonu iki koşulda yapılabilir. (1) Proses,
atmosfer basıncında uygulanır; bu durumda katı atıkların şarjı ve döndürülmesi
kolaydır. (2) Proses, basınç altında uygulanır, TPA ve EG pasta halinde ilave
edilir; bu yöntem daha yaygındır.
Reaksiyonda
oluşan yan ürün su (metanol), EG buharından bir refluks kolonunda ayrılır.
Katalizör, stabilizör ve katkı maddeleri ilave edilen ön-polimer, süper-ince
bir filtreden geçirilir ve polikondensasyon reaktörüne gönderilir.
Polikondensasyon reaksiyonu, vakum altında ve artırılan sıcaklıkta yapılır.
Polimer tamamlama kısmında, merkez-şaftı olmayan yatay bir kafes çalkalayıcı
vardır; böylece katı polimer tabakalarının yığılması önlenir. Oligomerlerle
kirlenen EG buharları, özel bir yoğunlaştırma sistemiyle alınarak bir geri
kazanma ünitesine verilir. Ergimiş haldeki polimer ya doğrudan iplik
fabrikasına gönderilir, veya talaş (chip) şekline dönüştürülür. Bu sürekli
prosesler, 30-120 ton/gün kapasiteli fabrikalar için uygundur. Sürekli
poliester prosesi ve üretim patenti, EMS-Inventa A.G. ve Karl Fisher
Industricanlagen GmbH işbirliğiyle geliştirilmiştir.
2.2. Yığın (Batch)
Prosesi
Sürekli
prosesteki ilkeler, iki-kademeli bir yığın prosese de uygulanabilir. Standart
yığın hatlarının kapasitesi 30 ton/gündür.
Yığın
prosese göre çalışan transesterifikasyon fabrikaları, bir sürekli esterifikasyon
reaktörü ilave edilerek, TPA ile çalışan fabrikaya dönüştürülebilir. Ham madde
olarak TPA kullanılması, DMT den daha ekonomiktir.
PET,
tekstil sanayinde, teknik fiber ve flament üretiminde; şişe, film ve plastik
malzemeler yapımında kullanılır.
3. KURULU İŞLETMELER
10 Adet
sürekli ve 50 den fazla yığın prosesle çalışan veya kurulma aşamasında olan
fabrika bulunmaktadır (1985 yılı sonu).
4. REFERANSLAR
Hydrocarbon
Processing, November 1985, P.158 (EMS-Inventa A.G/Karl Fisher Ind. Anl.GmbH.).
