Kromatografi (chromatography)

Bir analitte bulunan engelleyici maddeler fiziksel veya kimyasal yöntemlerle ayrılabilir; bunlar çok bilinen distilasyon, kristalizasyon, çözgen ekstraksiyonu ve kimyasal veya elektrolitik çöktürmedir. Bilimin her dalına uygulanabilen bir ayırma yöntemi de " kromatografik " ayırmadır.

Kromatografi, 20. yüzyılın başlarında Rus botanikcisi Mikhail Tswett tarafından bulundu. Tswett, Klorofil ve ksantofiller gibi çeşitli pigmentleri içeren bir çözeltiyi, toz halinde kalsiyum karbonatla doldurulmuş bir cam kolondan geçirerek birbirinden ayırmayı başardı. Ayrılan maddeler kolonda renkli bölgeler halinde gruplar oluşturdu; Bu nedenle ayırma yöntemine, renkli fotoğraf anlamına gelen  kromatografi (chromatography ) adını verdi.

Kromatografi uygulamaları ve yeni yöntemler geliştirilmesi son 50 yılda büyük aşamalar gösterdi. Bu alandaki çalışmaları ile A.J.P. Martin ve R.L.M. Synge 1952 yılında Nobel ödülünü kazandılar.

Kromatografik Metotların Sınıflandırılması

Ayırma mekanizmasına göre sınıflandırma:
·         Adsorbsiyon kromatografi
·         Dağılma (partition) kromatografi
·         İyon-değiştirme kromatografi (veya iyon kromatografi)
·         Jel geçirgenlik veya jel süzme (moleküler-exclusion veya size-exclusion) kromatografi)
·         Zone elektroforez
·         Afinite (veya bioafinite) kromatografi
·         Chiral kromatografi

Hareketli faza göre sınıflandırma:
  • Sıvı kromatografisi (LC)
  • Gaz kromatografisi (GC)

Uygulanan tekniğe göre sınıflandırma:
  • Kolon kromatografi
  • Düzlem kromatografi (ince tabaka,TLC; kağıt, PC)

Kullanım amacına göre sınıflandırma:
  • Analitik kromatografi (kalitatif kromatografi; kantitatif kromatografi)
  • Preparatif uygulamalar (karışımlardan saf madde elde etme)